Wat je niet ziet... is er wel
Depressie: een verborgen ziekte
Iedereen is wel eens verdrietig of somber, maar meestal gaat dat weer over. Bij een depressie is dit gevoel er veel langer. Heb je langer dan twee weken sombere gevoelens? Dan kan dat een depressie zijn.1
Depressie is moeilijk in woorden te vatten. Toch gebruiken artsen, psychologen en psychiaters vaste richtlijnen om te bepalen of iemand een depressie heeft. Deze richtlijnen komen uit een handboek dat al sinds 1952 gebruikt wordt om psychische klachten duidelijk en op dezelfde manier te omschrijven. Dit handboek is niet gemaakt om precies een diagnose te stellen, maar vooral om te zorgen dat zorgverleners in onderzoek en behandeling dezelfde taal gebruiken.2
Voor de diagnose “depressie” kijken behandelaren naar een lijst met symptomen. Als je in de afgelopen twee weken vijf van de symptomen die hiernaast staan hebt ervaren, past dit meestal bij een depressie. Eén van deze symptomen moet altijd gaan over een somber gevoel of verlies van interesse of plezier in dingen die normaal belangrijk voor je zijn.
Daarnaast moet er sprake zijn van duidelijke klachten in je dagelijks leven. Bijvoorbeeld als je werk, school, sociale contacten of zelfzorg er door worden belemmerd. De klachten mogen niet vooral komen door het gebruik van alcohol, drugs of medicijnen. Ook niet door een lichamelijke ziekte of een andere psychische aandoening waarbij iemand het contact met de werkelijkheid kan verliezen. Ook is het belangrijk dat je nog nooit een manische periode hebt gehad, omdat dit kan wijzen op een andere vorm van stemmingsproblemen.3
#watjenietziet
Cijfers & impact
In Nederland hebben jaarlijks ruim één miljoen mensen, tussen 18 en 75 jaar oud, een depressie.4 Depressie komt het vaakst voor van alle psychische ziekten. Iedereen kan een depressie krijgen. Leeftijd, opleiding, afkomst: dat maakt niets uit. Het Trimbos-instituut schat dat 20% van de volwassenen (18-64 jaar) ooit in het leven te maken krijgt met een depressie.5 Vrouwen krijgen twee keer zo vaak een depressie als mannen.6 Bij 50% van de mensen die herstellen, komt de depressie later (een aantal keer) terug.7
Depressie heeft een heel groot effect op iemands gezondheid, maar ook op zijn of haar relaties en dagelijks functioneren. Het is wereldwijd één van de belangrijkste oorzaken van ziekte en niet meer kunnen werken. Ook kan een ernstige depressie leiden tot suïcide (zelfdoding).8
De cijfers liegen er niet om. In Nederland komen ruim twee en een half keer meer mensen om door suïcide dan door verkeersongevallen.910 Voor veel mensen is er nog een grote behoefte aan betere zorg en behandelingen. Medicijnen en innovaties hebben al miljoenen mensen geholpen. Velen wachten toch nog op een passende behandeling.
 | Ongeveer één op de drie mensen met een moeilijk te behandelen depressie voelt zich niet beter na het proberen van twee verschillende behandelingen.11 |
Een depressie wordt vaak behandeld met gesprekstherapie (psychotherapie) aan de ene kant en medicijnen (antidepressiva) aan de andere kant. Deze medicijnen zorgen ervoor dat je minder last van depressie heeft. Ze kunnen de depressie niet voor iedereen genezen. Sommige mensen hebben moeite om een medicijn te vinden dat hun depressie verlicht. Bovendien kunnen medicijnen vervelende bijwerkingen geven zoals misselijkheid, vermoeidheid, droge mond, verstoord slaapritme en minder zin in seks.12
Als twee verschillende antidepressiva geen verbetering geven, spreken we van een ‘moeilijk te behandelen depressie’. Dit wordt ook wel ‘therapie- of behandelresistente depressie’ genoemd. Wanneer iemand een moeilijk behandelbare depressie heeft dan hebben de behandelingen nog niet het gewenste resultaat gebracht. Er is dan tijd verstreken waarin de klachten niet verholpen zijn. Toch zijn er nog steeds behandelopties mogelijk die goede resultaten kunnen geven, bespreek deze opties altijd met je arts.13
In de nieuwe richtlijn voor depressie (2024) adviseert de beroepsgroep van psychiaters om een duidelijk stappenplan voor behandeling te volgen. Daarbij is het belangrijk om medicijnen goed te doseren en, als iets niet goed werkt, sneller over te stappen naar een volgende behandeling. Dit helpt om eerder verbetering te zien en om de kwaliteit van leven van patiënten te vergroten.14
Wat wij doen
Depressie is een van de grootste en meest onderschatte uitdagingen van deze tijd. Vooral bij ernstige depressie zien we dat de impact voor patiënten, hun omgeving en de maatschappij heel groot is. Mensen ervaren vaak een combinatie van persoonlijk lijden, verlies van sociale relaties en beperkingen in hun dagelijkse leven.
Johnson & Johnson zet zich wereldwijd in om gezondheid en kwaliteit van leven van patiënten met depressie te verbeteren.
Er rust nog altijd een groot stigma op psychische aandoeningen. Veel mensen herkennen de signalen bij zichzelf of hun naasten niet, of zoeken pas laat hulp. Dat vergroot de kans dat de aandoening verergert of dat behandelingen minder goed
We weten dat het hele proces (van diagnose, behandeling en leven met de ziekte) ingrijpend en moeilijk kan zijn. Daarom zijn we bij Johnson & Johnson gestart met de campagne ‘Wat je niet ziet’. We willen hiermee een gezicht geven aan depressie, de onzichtbare ziekte.
Met deze campagne willen we jou en jouw omgeving ondersteunen. We maken hulpmiddelen die je kunt gebruiken tijdens jouw traject. Een voorbeeld is een lijst met belangrijke vragen die je aan je arts kunt stellen na de diagnose.
Tenslotte vinden we het belangrijk dat we een platform bieden waar we verschillende initiatieven benoemen, die vanuit (com)passie zijn ontstaan. Er zijn vele acties ontstaan vanuit mensen die zich met heel hun hart inzetten om mensen met een depressie én hun omgeving te helpen. Vaak ook gedreven door eigen ervaringen op dit gebied, weten zij hoe het is om te vechten tegen depressie.
Wat zij wel zien...
Alles Goed is ontstaan uit honger. De honger naar kennis, naar verhalen, naar herkenning. Depressie is één van die onderwerpen die makkelijker zijn om uit de weg te gaan. Vragen over depressie hebben vaak geen eenduidig antwoord, zijn persoonlijk, vaag en veranderlijk. Dat maakt een depressie moeilijk te vangen in woorden. Alles Goed? Wat antwoord jij op die vraag? “Zijn gangetje.” “Ja prima.” “Het kan beter.” Hoe verwoord je het als het even niet goed gaat? Hoe maak je wel contact als elk contact onmogelijk lijkt? Op Alles Goed verwoorden een groot aantal mensen hoe zij om gaan met negatieve gevoelens en donkere gedachten. Wat hen helpt en hoe anderen hen kunnen helpen.
Alles Goed deelt ervaringsverhalen en naastenverhalen van mensen die openhartig vertellen over een donkere periode in hun leven en wat ze hielp om daar weer uit te komen. Op de site staan gefilmde gesprekken tussen mensen met een depressie en een dierbare. Maar Alles goed biedt meer: ons boek Alles Goed?, lezingen, de training Stairs, dichtbundel en kaartspel. We doen er alles aan om mentale issues op een goede manier bespreekbaar te maken.
Heb jij een depressie of gerelateerde klachten en wil je weer meedoen op jouw manier in de maatschappij? Vind weer je plek met het DOEN-traject en zet samen met een vrijwillige ervaringsdeskundige een stap naar maatschappelijk herstel. Samen onderzoeken jullie, tijdens een kortdurend, intensief traject, concrete mogelijkheden en perspectieven voor de toekomst op basis van een gelijkwaardige één-op-één relatie. Deelname is gratis.
De afkorting DOEN staat voor daadkracht, ontplooien, evenwicht en nabijheid. Het DOEN-traject is tot stand gekomen met behulp van het Agis innovatiefonds, de Depressie Vereniging en Pro Persona.
Stichting We zien mekaar is opgericht door een aantal mannen die als groep twee vrienden zijn verloren aan suïcide. Ze zetten zich in voor een generatie die het gesprek voert over hoe het écht met hen gaat. Hun visie: het is heel normaal om soms negatieve gevoelens te hebben en het is heel normaal om daarover te praten.
Met initiatieven zoals Mannen. Praat. stimuleren ze mannen om open gesprekken te voeren over emoties en mentale uitdagingen. Daarnaast organiseren ze jaarlijks het We zien mekaar Fiets & Festival, een unieke combinatie van sport en samenzijn. Tijdens deze dag draait het niet alleen om fietsen, maar vooral om het voeren van echte gesprekken en het vieren van verbinding.
De vrienden van We zien mekaar delen hun persoonlijke verhaal met jongvolwassenen op studenten- en sportverenigingen en bij bedrijven. Zo motiveren zij vriendengroepen om verdiepende gesprekken te durven voeren en delen praktische tips uit eigen ervaring. Maar goede vriendschappen zijn niet vanzelfsprekend en sommige gevoelens wil of kan je niet met je vrienden delen, Voor die mensen werkt We zien mekaar samen met Stichting PraatErover! om gratis, laagdrempelige professionele hulp te bieden.
Met elkaar sterker
In Nederland lijden jaarlijks ruim één miljoen mensen aan een vorm van depressie. De Depressie Vereniging is dé landelijke patiëntenvereniging voor mensen met een depressie en hun naasten.
Als je een depressie hebt, kan het helpen om te praten met lotgenoten. Dat heeft een simpele reden: echt begrip vind je vooral bij mensen die weten wat je doormaakt. Daarom organiseert de Depressie Vereniging meer dan 60 supportgroepen in heel Nederland. Deze groepen worden begeleid door ervaringsdeskundigen, die hun eigen ervaringen inzetten om herkenning en begrip te bieden.
De Depressie Vereniging is ook initiatiefnemer van de Depressielijn. Deze hulplijn voorziet in een duidelijke behoefte: een luisterend oor van iemand die zelf ervaring heeft met depressie. Bellers waarderen het dat ze kunnen praten met iemand die begrijpt wat ze voelen, zonder oordeel of ongemak. Het is geen therapie, maar een gesprek met een gelijke. En dat kan een groot verschil maken.
Bovendien biedt de Depressie Vereniging ook een online community: Depressie Connect. Op dit platform kunnen lotgenoten en naasten met elkaar in contact komen en ervaringen delen. Of gewoon alleen meelezen.
Naast lotgenotencontact kun je op de Depressie Vereniging website ook terecht voor informatie over depressie en kan je er allerlei hulpmiddelen vinden.
Samen beslissen
Als je de diagnose depressie krijgt verandert er veel. Je hebt misschien vragen over je gezondheid, je toekomst en welke behandeling het beste is. Daarom is het belangrijk om samen met je arts te beslissen over je behandelplan.
Dit noemen we shared decision making, ofwel: samen beslissen. Bij Johnson & Johnson vinden wij het belangrijk dat jij als patiënt goed geïnformeerd bent. Er zijn verschillende behandelingen en medicijnen mogelijk bij depressie. Wat voor de ene persoon goed werkt, past misschien minder goed bij een ander. Daarom is het belangrijk dat jij en je arts samen kijken naar wat het beste bij jóu past.
Samen beslissen betekent dat je goed wordt geïnformeerd over alle mogelijkheden. Je leert over de voor- en nadelen van elke behandeling.
Ook kun je aangeven wat jij belangrijk vindt in je leven en gezondheid. Misschien wil je zo min mogelijk bijwerkingen. Of je wil graag actief blijven werken of sporten. Dit alles speelt een rol in het maken van de beste keuze.
Je hoeft dit niet alleen te doen. Je arts helpt je met uitleg en advies. Door samen te praten, vragen te stellen en keuzes te maken, kom je tot een behandelplan dat bij jou past, nu en in de toekomst.
Wil je meer weten over dit onderwerp en praktische tips lezen kijk op de site 3 goede vragen.
Heb jij de juiste hulp gevonden?
De ene depressie is de andere niet. ledereen bewandelt zijn eigen pad naar herstel. Maar wat als je vastloopt en al meerdere behandelingen hebt geprobeerd? Het kan dan gaan om een moeilijk behandelbare depressie.
In Nederland is er een stappenplan voor de behandeling van depressie: de Multidisciplinaire richtlijn Depressie. Dit stappenplan geeft jou en je behandelaar inzicht in de verschillende behandelopties die er bestaan.14
Podcast: Breindialoog
Wil je meer weten over depressie? Luister dan naar de podcast Breindialoog. Depressie wordt anno nu nog niet altijd als ziekte erkend door de maatschappij en dit brengt grote gevolgen met zich mee. Angst en schaamte overheersen de gedachten van patiënten waardoor er nog steeds vaak geen hulp wordt gezocht. In deze podcastserie gaan zorginnovator Bob Krijnen en psychiater Paul Seerden in gesprek met experts op het gebied van depressie om dit thema op de kaart te zetten, bespreekbaar te maken en het taboe op psychische klachten te doorbreken.
Aflevering 1: Chronische depressie - Haye bij de Weg
In deze aflevering spreken Bob en Paul met Haye bij de Weg, psychiater en werkzaam bij praktijk voor psychiatrie Nijlân in Leeuwarden. Ondanks dat Haye zelf psychiater is, werd hij overvallen door een depressie. Naast een kundig zorgprofessional is hij dus ook ervaringsdeskundige, en dat hoor je terug tijdens deze podcast!
Aflevering 2: Taboe en stigma bij psychische klachten
In deze aflevering spreken Bob en Paul met Marjolijn van Kooten, cabaretier en auteur van het boek ‘Schijtluis’.
Haar angsten werden zo heftig dat ze zelfs haar huis niet meer uit kon.
Aflevering 3: Leefstijlpreventie bij psychische klachten - Rogier Hoenders
In deze aflevering spreken Bob en Paul met Rogier Hoenders, bijzonder hoogleraar zingeving, leefstijl en ggz (bij Rijksuniversiteit Groningen) en psychiater bij ggzinstelling Lentis in Groningen.
